Cele fundacji to jeden z najważniejszych elementów statutu jasno określający, czym zajmie się nowy podmiot.

Ustawa o fundacjach wskazuje, że cele fundacji muszą nosić przymiot użyteczności społecznej lub gospodarczej. Wskazano nawet ich katalog. Pamiętajmy jednak, że pozostaje on otwarty i nie stanowi zamknięcia tematu.

W przepisach wymieniono następujące cele do wyboru: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami.

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby nasza fundacja postawiła przed sobą jeszcze inne cele. Na koniec i tak staną się one przedmiotem kontroli sądu rejestrowego. Referendarz oceni m.in. ich zgodność z prawem, w tym w szczególności z ustawą o fundacjach.

Zadania publiczne

Ustalając cele fundacji warto również posiłkować się treścią art. 4 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Odnajdziemy tam dość obszerną listę zadań publicznych, które warto wziąć pod uwagę przy określaniu celów statutowych nowej organizacji.

Prowadzenie działalności społecznie użytecznej przez organizacje pozarządowe w zakresie zadań określonych w tym przepisie oznacza, że organizacja de facto prowadzi działalność pożytku publicznego. To z kolei rodzi rozmaite konsekwencje. Najważniejszą z nich jest możliwość ubiegania się o nadanie statusu organizacji pożytku publicznego (OPP).

Warto mieć na uwadze, że umieszczenie konkretnych celów w statucie okazuje się w przyszłości decydujące co do możliwości otrzymania dotacji. Z reguły, podmioty rozdysponowujące środki, określają, że o dane wsparcie mogą ubiegać się jedynie organizacje, których statuty zawierają określone cele.

Co jeśli cele fundacji nie znajdą akceptacji sądu?

Pamiętajmy, że pojęcia „użyteczności społecznej” oraz „użyteczności gospodarczej” nie posiadają definicji ustawowych. Pozostają dość nieostre i nie sposób z góry ocenić, jakie konkretne postanowienia będą z nimi zgodne. Przez ich pryzmat sąd rejestrowy oceni cele naszej fundacji, podchodząc do każdego przypadku indywidualnie.

Nie należy się zrażać, jeśli w pierwszym podejściu sąd rejestrowy odmówi wpisu naszej fundacji do KRS, wskazując na jakieś niedociągnięcia. Możemy wówczas skorygować cele naszej fundacji w taki sposób, aby doczekały się one akceptacji ze strony sądu rejestrowego. Niestety, w zależności od konkretnego przypadku, może się okazać konieczna ponowna wizyta u notariusza.

Alternatywnie, jeśli nie zgadzamy się z rozstrzygnięciem i szczególnie zależy nam na postanowieniach statutowych w brzmieniu przez nas sformułowanym, dysponujemy uprawnieniem odwołania do sądu wyższej instancji. Niejednokrotnie w praktyce dochodzi do zmiany orzeczenia i rejestracji fundacji ze statutem w pierwotnym brzmieniu. Nawet takim, które początkowo nie znajdowało akceptacji sądu rejestrowego.